Το ίδιόν μας, η καλλιέργειά μας! Αυτό φταίει όταν μετά την καταστροφή αναρωτιόμαστε τι πήγε στραβά...
Το σύνηθες της διερεύνησης των αιτίων ενός δυστυχήματος ή ατυχήματος -σε μια οργανωμένη κοινωνία- αφορά πάντα στην λήψη των απαραίτητων μέτρων για να εφαρμοστούν διορθώσεις είτε να γίνουν βελτιώσεις σε υποδομές και προϊόντα. Πάντα για το καλό του κοινωνικού συνόλου ο κάθε φορέας δημοσίου συμφέροντος ή ιδιωτική πρωτοβουλία ή επιχείρηση, η μονάδα του συνόλου δηλαδή -όντας ευσυνείδητη- βελτιώνει διαρκώς και άκοπα τα προϊόντα της, την παραγωγή, τις υπηρεσίες για να διασφαλίζει ότι δεν θα προκληθεί το ίδιο ατύχημα για τον ίδιο λόγο.
Δεν ψάχνει την υπαιτιότητα κανενός! Κι η αλληλέγγυα κοινωνία δεν αναζητά ευθύνη, παρά μόνον βελτιώνεται έναντι του κοινωνικού συνόλου... Επειδή είναι δομημένη με τέτοιο τρόπο ώστε όλοι να κάνουν το ίδιο. Κι επειδή έχει γαλουχήσει τις μονάδες, τα άτομα να το κάνουν! Ως αντιστάθμισμα οι πολίτες εκείνης της κοινωνίας αποδέχονται την καλά ρυθμισμένη δομή και ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της, εναρμονίζονται και αναπτύσσουν την απαραίτητη αλληλεγγύη για να μπορεί αυτή (η κοινωνία) να λειτουργεί εύρυθμα. Το φαινόμενο είναι αμφίδρομο. Το ίδιο περιγράφεται στα γραφόμενα του Χρήστου Γιανναρά: «η δημοκρατία είναι κατόρθωμα των πολιτών»
Εμείς εδώ όμως αγοράζουμε αγρόν... Η νομοθετική μας ικανότητα αρκείται στην επιβολή προστίμων στην περίπτωση παρανομίας. Αναζητούμε ευθύνες επειδή αυτοδίκαια κρίνουμε ότι κάποιος ή κάποιοι δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους! Κρίνουμε! Κι όσο λιγότερα είναι τα δεδομένα τόσο περισσότερο βασιζόμαστε σε εικασίες. Και επιρρίπτουμε ευθύνη ως ανώτατοι δικαστές των πάντων. Και τέλος, κατά την ικανοποίηση του προσωπικού μας δικαίου, αποφαινόμαστε παντελώς άκριτα ότι «εμείς» θα το είχαμε κάνει καλύτερα!
Αν αντιληφθούμε ότι η ερμηνεία του καθενός επιδέχεται κι αυτή τα αντεπιχειρήματα της οποιασδήποτε άλλης ερμηνείας θα παραδεχτούμε ότι κάθε συζήτηση τελικά είναι μάταιη. Θυμηθείτε, θρηνούμε θύματα...
Και με ελλιπή αστυνόμευση οι παρανομίες δεν είναι λίγες, λίγη είναι η ευσυνειδησία μας... Όλοι μας ανεξαιρέτως, λίγο ως πολύ παρανομούμε. Είτε επειδή έχουμε κλείσει έναν ημιυπαίθριο, είτε επειδή διπλοπαρκάραμε για πέντε λεπτάκια... Δεν κατανοούμε όμως ότι φθείρουμε την κοινωνία και το περιβάλλον που ζούμε. Το λίγο-λίγο των πολλών -απλά μαθηματικά- είναι πολλαπλασιαστικά πολύ, είναι κοινωνικά απαράδεκτο και βαίνει προς διαρκή διόγκωση χωρίς επιστροφή... Η ανικανότητα εφαρμογής του νόμου γεννά μεγαλοκαρχαρίες κι όταν γύρω μας το μέγεθος αυτό διογκώνεται γεωμετρικά και μας ξεπερνά, όταν πια μας κάνει να αισθανόμαστε μικροί, ίσως τότε η κριτική, ως αδύναμη αντίδραση, να είναι το μόνο που μας απομένει...
Ο ψαράς που τον βρήκε η θύελλα στη μέση της θάλασσας είναι διαφορετική περίπτωση από την μητέρα με το παιδί της που τους πλάκωσε η στέγη. Για τη στέγη εκείνη, η κοινότητα των μηχανικών στα κοινωνικά δίκτυα αναλώθηκε εξηγήσεις περί στατικότητας, αναζήτηση υπευθύνων (πολεοδομία, τακτοποιήσεις κι επιβλέποντες) δεχόμενη κιόλας ότι και το κράτος δεν έχει παρά περιορισμένες δυνατότητες. Αυτό το ξέρουμε!
Αυτό που δεν κοιτάμε είναι ότι σε σύγκριση με την καλά λειτουργούσα κοινωνία κι η δική μας κοινωνία, η «προβληματική», φέρει τη ίδια αμφίδρομη αντίδραση όπως και παραπάνω: η κουτοπόνηρη κοινωνία ενισχύεται από το περιορισμένου βεληνεκούς κράτος, αλλά και η ίδια η κοινωνία φθείρει και αποδομεί το κράτος ψάχνοντας «παραθυράκια».