Ελέγχοντας ένα μέτρο που πήρε κάποτε κάποια κυβέρνηση, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κοιτάξει κανείς είναι αν και κατά πόσο εξυπηρετήθηκε η αρχική ανάγκη. Και η πρόβλεψη... Προσοχή όμως, δεν πρέπει κανείς να παραβλέπει και τις πιθανές συνέπειες που προκύπτουν από ένα νομοθέτημα! Όταν λ.χ. πρωτοεμφανίστηκε το ενεργειακό πιστοποιητικό στην Αγγλία, εξυπηρέτησε ακριβώς αυτό για το οποίο προοριζόταν -ένα διαπραγματευτικό στοιχείο για μια πώληση ή μια μίσθωση- που το χρησιμοποιούσε κατά περίπτωση είτε ο ιδιοκτήτης είτε ο ενδιαφερόμενος. Και εδώ στην χώρα μας, ως απαίτηση της Ε.Ε., έτσι ακριβώς προοριζόταν.
 |
| Jason Johnston Sculpture |
Οι αμοιβές ωστόσο για τους –εκεί- μηχανικούς που ασχολήθηκαν ήταν –κι εκεί- αντικείμενο ελεύθερης διαπραγμάτευσης. Έτσι, ενώ η αμοιβή του μηχανικού για ένα πιστοποιητικό είχε συγκεκριμένη αφετηρία αναφοράς (η νόμιμη αμοιβή όπως αστόχως την ονομάζουμε εδώ), σύντομα παρατηρήθηκε το φαινόμενο διαρκούς μείωσης των προσφερόμενων αμοιβών από τους μηχανικούς που σε πολλές περιπτώσεις κατέληξε σε περιστατικά προσφοράς των πιστοποιητικών κάτω των λειτουργικών εξόδων έως και δωρεάν.
Η παραπάνω πληροφόρηση έρχεται από το σχετικά πρόσφατο παρελθόν, δεν μου δόθηκε ωστόσο η ευκαιρία να ενημερωθώ για την εξέλιξη του φαινομένου. Θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η παρατήρηση εξισορρόπησης, σε ποιο σημείο δηλαδή ισορρόπησε μια τέτοια αμοιβή. Με βάση τον τρόπο μου είχε περιγραφεί, δύο ήταν τα πιθανά σενάρια: Η μια περίπτωση θα ήταν να ήταν η ίδια η κοινωνία η οποία εξελικτικά θα αναιρούσε μέσα από αυτή τη διαδικασία εξευτελισμού των αμοιβών την υποχρέωση έκδοσης ενεργειακού πιστοποιητικού. Η άλλη εκδοχή θα προέβλεπε την εκ νέου αύξηση των προσφερόμενων αμοιβών, όχι όμως μέχρι το αρχικά ορισμένο ύψος, και μερικές ακόμη ταλαντώσεις μέχρι την εξισορρόπηση τους σε σταθερό στο βάθος του χρόνου επίπεδο. Και στο επίπεδο όπου αυτές θα ισορροπούσαν θα ήταν αυτό που η ίδια η κοινωνία θα θεωρούσε, θα έκρινε ακούσια ότι είναι ικανό και απαραίτητο. Και κυρίως εύλογο.
Εκείνο το σημείο, αυτό που η μάζα ορίζει μέσα από εμπειρικά μεγέθη, τρέχουσες οικονομικές συνθήκες και ανάγκες, είναι που τελικά κρίνει σε απόλυτο βαθμό κι εκείνον/εκείνους που είχαν αρχικά ορίσει τις «νόμιμες αμοιβές». Μια σύγκλιση, μια αποδεκτή διαφοροποίηση θα σήμαινε ότι ο φορέας που προϋπολόγισε τις αρχικά αποδεκτές αμοιβές, τον «μπούσουλα» κατά την καθομιλουμένη, έλαβε σωστά υπ’ όψιν του τις ικανές και απαραίτητες παραμέτρους. Δεν υπολόγισε με λάθος στοιχεία ή μεγέθη, δεν προσέθεσε περιττούς φάκτορες στην εξίσωση. Στην αντίθετη περίπτωση κι όταν η ψαλίδα είναι διευρυμένη ο αρμόδιος έχει κάνει κακή εκτίμηση και αυτό –σε νευρώδεις καιρούς- μπορεί και να γεννήσει ακόμη και υποψίες για δόλιες μεθόδους.
Το φαινόμενο της ισορροπίας (μιλώντας για τους μηχανικούς λαμβάνεται σοβαρά υπ’ όψιν κατά βάση από τους συγκοινωνιολόγους) είδαμε, αναφορικά πάντα με τις αμοιβές, να κινείται κυματοειδώς στις αμοιβές των αυθαιρέτων. Τον πρώτο καιρό του Ν.4014/11 κι ενώ το ΤΕΕ καθόρισε την νόμιμη αμοιβή στα 1570€, αμοιβή για την οποία μάλιστα έλεγε ο Ν.3919/11 ότι δεν θα δεχτεί αδικαιολόγητες εκπτώσεις. Με βάση αυτή την οδηγία οι μηχανικοί που έσπευσαν να διεκδικήσουν το μεγάλο μερίδιο της πίτας έκριναν ότι η δουλειά ήταν «εύκολη» και έδωσαν πολύ χαμηλές προσφορές. Κατά τόπους μάλιστα είχαν ακουστεί ακόμη και προσφορές των 300€. Όταν όμως αργότερα, λόγω μεταβολών της νομοθεσίας, διευκρινιστικών εγκυκλίων κλπ, φάνηκε ότι «...τελικά η τακτοποίηση έχει μπόλικη δουλειά», τότε ήταν που οι προσφορές άρχισαν δειλά-δειλά να ανεβαίνουν. Σήμερα το πράγμα έχει πλέον ισορροπήσει ή τείνει να ισορροπήσει.
Μια τέτοια διαδικασία δεν είναι παράλογο να καταλήξει σε ισορροπία μετά από μια τριετία - πενταετία. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως γνώμονας σε νομοθεσίες που σαν διοίκηση κράτους έχεις τη βούληση να διατηρήσεις για πολύ μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Όταν όμως το νομοθέτημα έχει καταληκτική ημερομηνία της ίδιας τάξης με την ανάγκη για ισορροπία, (ή ακόμη χειρότερα παίρνει διαρκείς παρατάσεις για το ίδιο συνολικά διάστημα) τότε εισάγεις νευρικές ενέσεις στο σύστημα και αυτό δεν θα αντιδράσει παρά μόνο σπασμωδικά.
Τέλος, ο κίνδυνος που υπάρχει είναι μια τέτοια διακύμανση να ισορροπήσει τελικά σε χαμηλά επίπεδα μια και αυτό είναι που καθορίζει ουσιαστικά και την ποιότητα της προσφερόμενης υπηρεσίας/εργασίας. Βεβαίως η αναφορά δεν γίνεται σε μοναδιαίο επίπεδο αφού ο εγνωσμένος για το ποιοτικό του έργο έχει τη δυνατότητα να διαπραγματευθεί ανεξάρτητα από «πλαφόν».
Στο μέτρο όμως που καθορίζεται η συνολική δουλειά που παρέχεται τελικά στο κράτος (σκεφθείτε το) ο κίνδυνος αυτή να είναι χαμηλού επιπέδου πρέπει να επανεκτιμηθεί. Γιατί, κακά τα ψέματα, για τη δουλειά που έπρεπε να κάνει το κράτος (έλεγχο μέσω αυτοψιών για την πάταξη της αυθαίρετης δόμησης και παροχή σχεδίων για την ηλεκτρονική ταυτότητα) το ίδιο το κράτος καθόρισε με τρόπο εκλεπτυσμένα πονηρό ότι αυτή (η δουλειά) είναι υποχρέωση του ιδιοκτήτη συνεπώς η αμοιβή του μηχανικού «πηγάζει» από την τσέπη του. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τους ελεγκτές δόμησης οι οποίοι παρέχουν στο κράτος την πληροφόρηση για το καλώς κατασκευάσθηκε αλλά αμοίβονται για την εργασία τους από τον ιδιώτη.
Κι επειδή ένας κανόνας επιβεβαιώνεται αν τον σκεφτείς λιγάκι …ανάποδα, το ότι κάνουμε δουλειά του κράτους πιστώνεται επειδή απολαμβάνουμε και της «...εμπιστοσύνης του»! Γι’ αυτό άλλωστε αναλάβαμε και το σύνολο της ευθύνης…
Τέλος, ο κίνδυνος που υπάρχει είναι μια τέτοια διακύμανση να ισορροπήσει τελικά σε χαμηλά επίπεδα μια και αυτό είναι που καθορίζει ουσιαστικά και την ποιότητα της προσφερόμενης υπηρεσίας/εργασίας. Βεβαίως η αναφορά δεν γίνεται σε μοναδιαίο επίπεδο αφού ο εγνωσμένος για το ποιοτικό του έργο έχει τη δυνατότητα να διαπραγματευθεί ανεξάρτητα από «πλαφόν».
Στο μέτρο όμως που καθορίζεται η συνολική δουλειά που παρέχεται τελικά στο κράτος (σκεφθείτε το) ο κίνδυνος αυτή να είναι χαμηλού επιπέδου πρέπει να επανεκτιμηθεί. Γιατί, κακά τα ψέματα, για τη δουλειά που έπρεπε να κάνει το κράτος (έλεγχο μέσω αυτοψιών για την πάταξη της αυθαίρετης δόμησης και παροχή σχεδίων για την ηλεκτρονική ταυτότητα) το ίδιο το κράτος καθόρισε με τρόπο εκλεπτυσμένα πονηρό ότι αυτή (η δουλειά) είναι υποχρέωση του ιδιοκτήτη συνεπώς η αμοιβή του μηχανικού «πηγάζει» από την τσέπη του. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για τους ελεγκτές δόμησης οι οποίοι παρέχουν στο κράτος την πληροφόρηση για το καλώς κατασκευάσθηκε αλλά αμοίβονται για την εργασία τους από τον ιδιώτη.
Κι επειδή ένας κανόνας επιβεβαιώνεται αν τον σκεφτείς λιγάκι …ανάποδα, το ότι κάνουμε δουλειά του κράτους πιστώνεται επειδή απολαμβάνουμε και της «...εμπιστοσύνης του»! Γι’ αυτό άλλωστε αναλάβαμε και το σύνολο της ευθύνης…